Gün geçtikçe gerek kullanım alanı gerek yatırım alanı genişleyen ve buna paralel olarak benimsenme oranıda artan kripto para alanı henüz yeni bir alan sayıldığından karşımıza bir çok soru çıkıyor, bunlardan bir tanesi de kripto para caiz mi?
Diyanet’e bağlı Din İşleri Yüksek Kurulu, Türkiye’de fetva verme konusunda en yetkin resmi kurumdur. Kripto para gibi modern konular dahil, dini meselelerde bağlayıcı görüşler sunar. Dolayısıyla diğer söylemler sadece görüş niteliği taşır.
Diyanet’in Kripto Paralarla İlgili Fetvaları
Diyanet İşleri Başkanlığı, kripto para alanı için dini hükmü değerlendirirken, İslam hukuku (fıkıh) ilkeleri olan belirsizlik (garar), aldatma riski (tağrir) ve meşruiyet gibi kriterleri dikkate almıştır. Genel olarak, kripto paraların kullanımı caiz olmadığı yönünde görüş bildirilmiştir.
2017 – İlk Değerlendirme
Diyanet, başta Bitcoin olmak üzere kripto para’ların henüz genel kabul görmüş bir para birimi olmadığını, spekülatif hareketlere açık olduğunu ve bu nedenle caiz olmadığını belirtmiştir.
2021 – Resmi Fetva
Diyanet, kripto paraların caiz olup olmadığı yönünde gelen sorulara yanıt olarak çeşitli gerekçeler gösterilerek caiz olmadığı yönünde fetva verdi. Caiz olmama gerekçeleri ise şu şekilde;
- Belirsizlik (Garar): Kripto paraların üretiminde, piyasaya sürülüşünde ve muhataplık niteliğinde ciddi belirsizlikler bulunması.
- Aldanma ve Aldatma Riski (Tağrir): Yüksek volatilite ve istismara açık yapısı nedeniyle güvenilir olmaması.
- Merkezi Otorite Eksikliği: Devlet teminatı veya merkezi bir otorite tarafından denetlenmemesi.
- Haksız Kazanç: Kripto paraların saadet zinciri benzeri yapılarla haksız zenginleşmeye yol açması.
2022 – Kripto Parayla İbadet Uygulamaları ve Ali Erbaş’ın Açıklaması
Diyanet, kripto paraların güvenilir olmadığını belirterek kripto paralarla fitre, zekat veya kurban gibi dini vazifelerin yerine getirilmesinde kulllanılmasının uygun olmadığını belirtti.
Ali Erbaş, kripto paraların güvenilir olmaması ve istismara açık olması nedeniyle şu an için caiz olmadığını ifade etmiştir. Ancak, konunun bir tez çalışmasıyla incelendiğini ve gelecekte yeni değerlendirmeler yapılabileceğini belirtmiştir. Bu, fetvanın ileride değişebileceği ihtimalini açık bırakmıştır.
Farklı Görüşler
Diyanet’in resmi fetvası kripto paraların caiz olmadığı yönünde olsa da, bazı din adamları farklı görüşler sunmuştur. Örneğin, Ahmet Mahmut Ünlü (Cübbeli Ahmet Hoca), 2021 yılında bir YouTube yayınında, kripto paraların piyasada bir değere sahip olduğunu ve aldatma unsuru kalkarsa caiz olabileceğini belirtmiştir
