Vitalik Buterin’in Ethereum için gözünün önüne koyduğu hedef net: bu sistemi daha sade, daha anlaşılır ve uzun vadede daha sürdürülebilir bir hale getirmek. Görünüşe göre, son dönemde Ethereum’un teknik yapısı kendi içinde öylesine karmaşıklaşmış ki, geliştiriciler bile bazı parçaları anlamakta zorlanıyor olabilir. Bu noktada Buterin’in yaklaşımı biraz da “az olan çoktur” felsefesine dayanıyor gibi. Ama bu, tamamen basitleştirme anlamına gelmiyor, daha çok dengeyi yeniden kurma çabası gibi görünüyor.
Buterin’in 3 Mayıs 2025’te yayımladığı “L1’i Basitleştirmek” başlıklı yazısı, Ethereum’un kalbindeki mimariyi elden geçirmeyi öne sürüyor. Yani yalnızca yüzeyde değil, derinlerde de ciddi değişiklikler söz konusu. Amacı, sistemi Bitcoin benzeri bir sadeliğe yaklaştırmak. Buna rağmen, Ethereum’un esnekliğinden ve zengin altyapısından da tamamen vazgeçme havası yok. Aslında tam tersine, hedef daha fazla insanın sistemi anlayabileceği bir alan yaratmak.
Bu önerilerin içerisinde birkaç ciddi yapısal değişiklik göze çarpıyor. Örneğin; 3 Slotlu Kesinlik modeli. Yani, blokların zincire “kesinleşmesi” süreci daha sade ve öngörülebilir hale getirilecek. Aynı zamanda, doğrulayıcı (validator) sayısını azaltmak gibi bir fikirden de söz ediliyor. Bu da kaynak kullanımı açısından kazanç sağlarken, güvenliği tehlikeye atmamayı amaçlıyor.
Bir diğer dikkat çekici öneri ise RISC-V mimarisine geçiş. Bu, Ethereum’un sanal makinesini daha hızlı ve uyumlu hale getirebilir. Şu anki sistem, zamanla hantallaşmaya başladı. Bu nedenle, daha performanslı ve sade bir mimarinin düşünülmesi hiç de şaşırtıcı değil. RISC-V, düşük seviye donanımda bile verimli çalışabilmesiyle biliniyor. Buterin de tam olarak buraya oynuyor gibi.
Ayrıca ZK (Sıfır Bilgi) uyumlu bir yapıdan da bahsediliyor. Bu sistemler, verilerin doğrulanmasını sağlayan güçlü kriptografik yöntemler sunuyor. Ethereum gibi büyük bir ağda bu teknolojilerin potansiyeli büyük. Yani gizlilik ve verimlilik tarafında da yeni kapılar aralanıyor.
Buterin’in yazısında sıkça tekrarladığı bir diğer şey de “basitlik” vurgusu. Ona göre, eğer Ethereum uzun vadede ayakta kalmak istiyorsa, sistemin içine dalan herkesin en azından ana hatları anlaması gerek. Bu kulağa oldukça adil ve mantıklı geliyor. Üstelik, sistem ne kadar sadeleşirse, üzerine yenilik inşa etmek de o kadar kolay olur. Bu da dikkat çekici.
Öne Çıkan Noktalar
| Anahtar Noktalar | |
|---|---|
| Ethereum’u Bitcoin kadar sade hale getirme çabası | Karmaşık yapıdan kurtulup daha erişilebilir bir sistem oluşturma |
| 3 Slotlu Kesinlik modeli | Blok kesinliğini hızlandırırken doğrulayıcı sayısını azaltma |
| RISC-V sanal makinesi önerisi | Verimliliği artırma ve teknik altyapıyı sadeleştirme hedefi |
| ZK uyumlu mimari | Gizliliği korurken hesaplamaları daha etkin hale getirme |
| Basitlik ilkesi | Ethereum’un uzun ömürlü olması için yapıların anlaşılır olması gerektiği görüşü |
Kısaca Ne Oluyor?
Vitalik Buterin, Ethereum’u hem teknik olarak kolay anlaşılır hem de kullanıcılar ve geliştiriciler açısından daha verimli hâle getirmek istiyor. Plan, sistemin işlemeli ama kolay okunabilir bir hale gelmesi yönünde. Yani ne olduğunu sadece birkaç uzmanın bildiği bir yapıdan, daha katılımcı bir yapıya geçiş yapılması hedefleniyor.
Önerilen değişiklikler arasında 3 Slotlu Kesinlik modeli ve RISC-V geçişi gibi adımlar var. Bu da açıkça gösteriyor ki, mesele sadece yazılımla ilgili değil; genel bir vizyon değişikliğinden bahsediyoruz. Ethereum’un basitleştikçe sağlamlaşacağı görüşü, projeye uzun vadede önemli bir yön verebilir. Eğer bu adımlar uygulanabilirse, Ethereum kendine hem geliştirici hem de kullanıcı açısından daha güçlü bir zemin kazandırabilir gibi duruyor.
